در این مقاله قصد داریم تا شما را با دکتر تعویض مفصل زانو و وظیفه ای نحوه عمل تعویض مفصل زانو بیشتر آشنا کنیم. پس با ما در سایت آقای دکتر میرزاصادقی تا انتها همراه باشید تا در مورد دکتر تعویض مفصل زانو بیشتر بدانید.
مفصل زانو از محل اتصال دو استخوان ران (femur) و درشت نی (tibia) تشکیل شده است. این مفصل مانند هر مفصل دیگری باید از ویژگی هایی مثل لغزندگی کافی و ثبات در حرکت برخوردار باشد تا بتواند عملکرد خود را به خوبی به انجام برساند.
چنانچه این مفصل به هر دلیلی عملکرد خود را از دست دهد باعث علائم متعددی مثل درد، محدودیت حرکت، تغییر شکل (به شکل پای پرانتزی و یا زانوی ضربدری)، احساس خالی کردن و بی ثباتی خواهد شد. در موارد شدید و برگشت ناپذیر این آسیب ها با درمان های معمول مثل مسکن ها، فیزیوتراپی و یا تزریق و سایر روشهای غیر جراحی قابل درمان نبوده و جراحی تعویض مفصل ضرورت پیدا میکند.
توجه کنید که چگونه غضروف ها تخریب شده اند و باعث ایجاد سطوح ناصاف شده اند. زائده های استخوانی باعث کاهش حرکت و درد میشود و فضای مفصلی که از بین رفته است منجر به اصطکاک بین استخوانها و شدت درد میشود.
جراحی تعویض مفصل زانو
در جراحی زانو پس از بیهوشی عمومی و یا بی حسی اندام های تحتانی در شرایط کاملا بدون درد، در قسمت جلوی زانو یک برش طولی به اندازه حدودی ۱۰-۱۵ سانتی متر ایجاد میشود از این طریق زایده های استخوانی و بافت های فرسوده که باعث درد میشود برداشته میشوند. در مرحله بعد ، قسمت های انتهایی هر دو استخوان ران و درشت نی که در اثر فرسودگی تخریب شده اند توسط برش های خاص برداشته میشوند و در مقابل یک پروتز زانو جایگزین این قسمت ها میشود. پروتز زانو خود از سه قسمت ساخته شده است که قسمت اول و دوم مربوط به بخشهای جایگزین استخوان ران و درشت نی میباشد و قسمت سوم یک قطعه پلی اتیلن میباشد که جایگزین منیسک ها و رباط های صلیبی میشود.
مواردی که قبل از جراحی تعویض مفصل زانو باید در نظر داشته باشید
این جراحی جزو عمل های نسبتا بزرگ ارتوپدی محسوب میشود و در اکثر موارد در افراد مسنی به انجام میرسد که بیماریهای زمینه ای دیگری مثل فشار خون، سابقه سکته قلبی، دیابت و سایر موارد را ممکن است داشته باشند. باید در نظر داشت که این بیماریها به نوبه خود مانع عمل جراحی نمیشود ولی باید قبل از جراحی مشاوره های تخصصی و بررسی های لازم صورت پذیرد تا جراحی از امنیت لازم برخوردار شود.
علاوه بر این باید حتما جراح متخصص ارتوپد خود را از داروهایی که به دلائل دیگر مصرف میکنید مطلع نمایید. این تذکر بخصوص در مورد داروهایی مثل آسپرین، و دیپیریدامول و پلاویکس از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که این داروها از هفته قبل از جراحی باید قطع شوند تا با خطر خونریزی حین عمل مواجه نشویم.
برخی از بیماری های باکتریال بدن ممکن است باعث عفونی شدن عمل جراحی شوند. در نتیجه در صورت هرگونه عفونت در جاهای دیگر بدن باید جراح خود را مطلع کنید. این عفونت ها شامل درگیری های عفونی فعال نقاط دیگر بدن مثل عفونت ادراری، آبسه های دندانی، عفونت های قارچی شدید بین انگشتان پا و سایر عفونت ها میشود
تشخیص با جراح است
جراح شما متناسب با نوع عارضه و شدت تخریب مفصل و دفرمیتی ممکن است عکس های رادیوگرافی تخصصی مثل عکس سه مفصل را برای شما درخواست نماید.
بطور معمول یک روز قبل از انجام جراحی بیمار بستری میشود و آزمایشات و مشاوره های اضافه در صورت لزوم در بیمارستان به انجام میرسد
ناشتا بودن از مهمترین مواردی است که بیمار قبل از عمل باید رعایت نماید. بطور معمول ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل پرستار بخش به شما اطلاع میدهد که از خوردن آب و غذا امتناع نمایید. گاهی شروع عمل جراحی به دلائلی ممکن است به تعویق بیفتد در نتیجه ساعات ناشتا ماندن بطور شایعی بیش از این زمان ۶ تا ۸ ساعته میشود.
عمل جراحی تعویض زانو و مراقبت های بعد از آن
کلیات چگونگی جراحی مفصل زانو در بالا توضیح داده شد. این عمل بطور معمول حدودا ۱ ساعت بطول می انجامد اما برای همراهان بیمار که پشت درب اتاق عمل منتظر هستند این زمان به ۲ ساعت یا بیشتر هم می انجامد چرا که از لحظه ورود تا معاینات قبل از عمل و بررسی های بعد از عمل در ریکاوری این زمان را طولانی تر میکند.
پس از عمل جراحی تعویض مفصل زانو
پس از عمل بیمار در اکثر موارد به بخش منتقل میشود (برخی بیماران به تشخیص دکتر جراح زانو یا متخصص بیهوشی ممکن است به ای سی یو ICU منتقل شوند). در بخش مونتیور های مورد نیاز صورت میگیرد و بطور معمول شروع تغذیه در حد تحمل بلافاصله صورت میگیرد. توصیه میشود که بیرون شدن بیمار از تخت و حرکت روی پا ها با کمک فیزیوتراپیست و یا پرستاران بخش از روز بعد از عمل صورت پذیرد. اکثر بیماران یک تا سه روز بعد از عمل قابل ترخیص هستند. اولین پانسمان محل عمل جراحی حدود سه روز بعد از عمل تعویض میشود و بدنبال آن بطور روزانه باید با محل عمل جراحی با مواد ضد عفونی کننده شستشو و پانسمان شود.
داروهای مهم پس از عمل
یکی از داروهای مهمی که بعد از عمل جراحی زانو باید مورد استفاده قرار گیرد داروهای ضد انعقادی هستند که از ایجاد لخته در اندام تحتانی و خطرات آن جلوگیری میکند. این ترکیبات دارویی یا در شکل تزریق های زیر جلدی (همچون تزریق زیر جلدی کلکسان) و یا به شکل قرص های خوراکی (مثل ریواروکسابان) مورد استفاده قرار گیرند. داروهای ضد انعقاد باید حداقل دو هفته بعد از عمل ادامه پیدا کنند اما در مواردی بسته به شرایط بعد از عمل ممکن است به مدت طولانی تر مورد استفاده قرار بگیرد.
از مهمترین اقدامات در روزها و هفته های بلافاصله بعد از عمل جراحی فیزیوتراپی زانو میباشد. هدف این فیزیوتراپی ها کاهش درد و افزایش دامنه حرکت و پیشگیری از خشکی زانو میباشد که در صورت رعایت نکردن این دستورات این عوارض بسیار شایع میباشد. دردهای پراکنده اطراف زانو تا چند هفته ممکن است بطول می انجامد و با ادامه تحرک بیمار و تقویت عضلات این درد ها رو به کاهش و از بین رفتن مینماید. حفظ دامنه حرکات پا توسط بیمار میتواند به بهبود نتایج عمل جراحی کمک به سزایی نماید.
دوران نقاهت
دوران نقاهت توسط دکتر تعویض مفصل زانو تعیین میشود اما بطور معمول اکثر بیماران دو تا سه هفته بعد از عمل جراحی به فعالیت های روزمره زندگی بر میگردند و زانوی عمل شده در دامنه حرکت قابل قبول قابل خم و راست کردن هستند. دردهای جزیی و پراکنده ممکنه است تا چند هفته باقی بماند که در صورت ادامه تحرک و تقویت عضلات بتدریج از بین میروند.