جراحی تعویض مفصل نیمه زانو که به آن آرتروپلاستی جزئی زانو نیز گفته می‌شود، یکی از روش‌های موثر در درمان آسیب‌های مفصل زانو به شمار می‌رود. در این روش، تنها بخش آسیب‌دیده‌ی مفصل که دچار فرسایش یا تخریب شده، با یک پروتز مصنوعی جایگزین می‌شود، در حالی که سایر بخش‌های سالم مفصل زانو، دست‌نخورده باقی می‌مانند. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا به‌طور کامل در مورد مزایای جراحی تعویض مفصل نیمه زانو، مراحل انجام آن، ویژگی‌های افراد مناسب برای این جراحی و… آگاهی لازم را کسب کرده و بتوانید با دیدی روشن‌تر درباره‌ی درمان خود تصمیم بگیرید.
جراحی تعویض مفصل نیمه زانو چیست؟
جراحی تعویض مفصل نیمه زانو، که به آن تعویض یک‌سوم زانو نیز گفته می‌شود، نوعی جراحی است که فقط بخش آسیب‌دیده از مفصل زانو (معمولا قسمت داخلی، خارجی یا جلویی مفصل) را با پروتز مصنوعی زانو جایگزین می‌کند. این روش زمانی انجام می‌شود که آسیب یا آرتروز زانو تنها در یک بخش از زانو پیشرفته باشد و سایر قسمت‌ها هنوز سالم یا قابل استفاده باشند. در مقایسه با تعویض کامل مفصل زانو، این جراحی کم‌تهاجمی‌تر است، زمان بهبودی کوتاه‌تری دارد، و معمولا حرکات طبیعی‌تری برای بیمار باقی می‌گذارد. با این حال، همه بیماران گزینه مناسبی برای این نوع جراحی نیستند و انتخاب آن نیازمند بررسی دقیق وضعیت مفصل توسط بهترین جراح زانو در سعادت آباد است.
شما می توانید برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با دکتر علیرضا میرزاصادقی جراح و متخصص ارتوپد در تهران مشورت کنید.
در ادامه راه های ارتباطی با بهترین جراح تعویض مفصل زانو در تهران را قرار دادیم:
مزایای جراحی تعویض مفصل نیمه زانو
جراحی تعویض مفصل نیمه زانو مزایای متعددی برای بیماران دارد که آن را به گزینه‌ای موثر برای درمان آسیب‌های موضعی مفصل زانو تبدیل می‌کند. مهم‌ترین مزایای این روش عبارت‌اند از:
- حفظ ساختار طبیعی زانو و رضایت بالای بیماران
به‌دلیل حفظ حس طبیعی زانو و عملکرد نزدیک به حالت اولیه، بیماران احساس بهتری نسبت به نتایج این نوع جراحی دارند. همچنین امکان انجام فعالیت‌های روزمره مانند بالا رفتن از پله، رانندگی و پیاده‌روی به‌شکل آسان‌تری فراهم می‌شود.
- دوره‌ی نقاهت کوتاه‌تر
از آنجا که این نوع جراحی با برشی کوچکتر و آسیب کمتر به بافت‌های اطراف انجام می‌شود، مدت زمان بستری در بیمارستان و دوران نقاهت پس از عمل نیز کوتاه‌تر خواهد بود. بسیاری از بیماران طی چند روز پس از جراحی قادر به ایستادن و راه رفتن با کمک واکر یا عصا هستند و طی چند هفته می‌توانند به فعالیت‌های عادی خود بازگردند. بازتوانی در این روش ساده‌تر و سریع‌تر از تعویض کامل زانو است.
- کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی
یکی از مهم‌ترین مزایای جراحی تعویض مفصل نیمه زانو، کاهش درد ناشی از ساییدگی و التهاب مفصل است. پس از خارج شدن بخش تخریب‌شده و جایگزینی آن با پروتز، میزان درد کاهش می‌یابد. همچنین این جراحی باعث افزایش دامنه‌ی حرکتی، راحتی در راه رفتن و بهبود کیفیت زندگی بیماران می‌شود.
- کاهش خونریزی و خطرات جراحی
به دلیل کوچکتر بودن ناحیه‌ی جراحی و حفظ بیشتر بافت‌های بدن، میزان خونریزی حین عمل کاهش پیدا می‌کند. این موضوع علاوه بر کاهش نیاز به تزریق خون، ریسک عوارض جراحی مانند عفونت یا لخته شدن خون را نیز پایین می‌آورد.
- طول عمر مناسب پروتز
اگرچه پروتزهای نیمه زانو معمولا عمر کمتری نسبت به پروتزهای کامل دارند، اما در بیماران مناسب می‌توانند تا بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال عملکرد مطلوبی داشته باشند. انتخاب درست و رعایت مراقبتهای بعد از تعویض مفصل زانو در افزایش عمر مفید پروتز بسیار موثر است.
- بهبود دامنه حرکتی و کاهش سفتی مفصل
بیماران پس از عمل، سفتی کمتری در مفصل دارند و خم شدن یا راست کردن زانو برایشان راحت‌تر می‌شود.
- نیاز کمتر به فیزیوتراپی طولانی‌مدت
به دلیل حفظ بافت‌های سالم و بهبودی سریع‌تر، مدت نیاز به جلسات فیزیوتراپی کاهش می‌یابد.
مراحل انجام جراحی تعویض مفصل نیمه زانو
جراحی تعویض مفصل نیمه زانو یک فرآیند دقیق و تخصصی است که طی چند مرحله‌ی مشخص انجام می‌شود. این مراحل به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با کمترین تهاجم ممکن، بیشترین کارایی را برای بیمار داشته باشد:
１.ارزیابی اولیه
پیش از هر چیز، پزشک با بررسی سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی دقیق، و انجام تصویربرداری‌هایی مانند اشعه ایکس یا ام‌آر‌آی، میزان آسیب‌دیدگی مفصل زانو را ارزیابی می‌کند. اگر تنها یک بخش زانو (داخلی، خارجی) آسیب دیده باشد و سایر قسمت‌ها سالم باشند، بیمار می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای این جراحی باشد.
２.آماده‌سازی و ایجاد برش جراحی
پس از بی‌حسی یا بیهوشی، جراح یک برش کوچک در ناحیه جلوی زانو ایجاد می‌کند تا به مفصل دسترسی پیدا کند. برش‌ها معمولا کوچکتر از برش‌های جراحی تعویض کامل مفصل هستند که به کاهش خونریزی، درد و زخم کمک می‌کند.
３.برداشتن بخش آسیب‌دیده‌ی مفصل
در این مرحله، تنها قسمت آسیب‌دیده‌ی غضروف و استخوان مفصل برداشته می‌شود، در حالی‌که ساختارهای سالم و سایر بخش‌های مفصل حفظ می‌شوند. در این مرحله تخصص و تجربه پزشک معالج بسیار حائز اهمیت است چرا که دقت در برداشت قسمت آسیب‌دیده، باعث می‌شود که حرکات طبیعی زانو حفظ شوند.
４.نصب پروتز مصنوعی
جراح با دقت بالا، پروتز فلزی یا پلاستیکی کوچکی را به جای بخش برداشته‌شده قرار می‌دهد. این پروتز متناسب با آناتومی زانو انتخاب می‌شود تا عملکردی مشابه مفصل طبیعی داشته باشد و دوام بالایی نیز داشته باشد.
５.بخیه‌زدن و پایان جراحی
پس از اطمینان از جای‌گیری صحیح پروتز و کنترل خونریزی، محل برش با دقت بخیه زده می‌شود. پانسمان استریل روی زخم قرار می‌گیرد و بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود.
این مراحل به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کمترین آسیب به بافت‌های سالم وارد شود و بیمار با سرعت و کیفیت مطلوبی دوران نقاهت خود را پشت سر بگذارد.
کاندیدای مناسب برای جراحی تعویض مفصل نیمه زانو
انتخاب روند صحیح درمان و تشخیص اینکه آیا فرد بیمار، کاندید مناسبی برای انجام جراحی تعویض مفصل نیمه زانو است یا خیر، نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان و رضایت بیمار دارد. کاندیداهای مناسب این جراحی معمولا ویژگی‌های زیر را دارند:
- بیماران با آسیب محدود به یک بخش از مفصل زانو
مهم‌ترین معیار انتخاب برای تعویض نیمه زانو، وجود آسیب یا فرسایش محدود به یکی از بخش‌های مفصل زانو (داخلی، خارجی) است. در صورتی که سایر بخش‌ها سالم باشند و تنها یک قسمت غضروف و استخوان دچار آسیب یا آرتروز شدید شده باشد، تعویض نیمه زانو بهترین گزینه محسوب می‌شود. این موضوع باعث می‌شود بخش‌های سالم حفظ شده و عملکرد طبیعی زانو بیشتر حفظ شود.
- افراد با سطح فعالیت متوسط
این نوع جراحی بیشتر برای کسانی توصیه می‌شود که فعالیت‌های بدنی شدید یا ورزش‌های سنگین انجام نمی‌دهند. بیماران با فعالیت‌های روزمره عادی، مانند پیاده‌روی، کارهای خانه و فعالیت‌های سبک‌تر بهترین نتایج را از این جراحی می‌گیرند. کسانی که ورزش‌های پرفشار یا فعالیت‌های شغلی سنگین دارند، ممکن است بهتر باشد از روش تعویض کامل مفصل استفاده کنند.
- سن میانسالی
تعویض مفصل نیمه زانو اغلب برای افرادی در سنین میانسالی (معمولا بین ۴۵ تا ۶۵ سال) توصیه می‌شود. این گروه سنی، علاوه بر داشتن نیاز به کاهش درد و بهبود عملکرد زانو، معمولا بخش‌های سالم مفصل‌شان قابل حفظ است و می‌توان با تعویض محدود، کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود داد. در این سنین، این جراحی می‌تواند عمر مفصل را افزایش داده و تعویض کامل زانو را به تاخیر بیندازد.
- افرادی که شرایط عمومی مناسب دارند
افرادی که وضعیت سلامت عمومی خوبی دارند و بیماری‌های مزمن یا مشکلاتی مانند عفونت فعال در زانو یا بیماری‌های شدید قلبی و عروقی ندارند، کاندیدای مناسب‌تری برای این جراحی محسوب می‌شوند. با این حال ارزیابی کامل جهت اطمینان از شرایط فیزیکی بیمار پیش از جراحی ضروری است.
این ویژگی‌ها در کنار تشخیص درست و تخصص بالای پزشک، تضمین می‌کنند که جراحی تعویض مفصل نیمه زانو با بهترین نتیجه برای بیمار همراه باشد و عوارض احتمالی به حداقل برسد.
سوالات متداول در مورد جراحی تعویض مفصل نیمه زانو
بیشتر بیماران ظرف چند هفته پس از جراحی تعویض مفصل نیمه زانو، به تدریج بهبودی خود را تجربه می‌کنند و قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خواهند بود. با این حال، بهبود کامل و بازگشت به عملکرد طبیعی زانو ممکن است چند ماه طول بکشد. سرعت بهبودی بستگی به شرایط جسمانی بیمار و میزان رعایت مراقبتهای بعد از حراجی دارد.
بله، انجام تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف زانو، افزایش دامنه حرکتی و بهبود تعادل کمک می‌کند. این تمرینات باعث می‌شوند بیمار سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره بازگردد و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
اگرچه جراحی تعویض مفصل نیمه زانو بسیار موفقیت‌آمیز است، اما در برخی موارد ممکن است با گذشت زمان نیاز به جراحی مجدد یا تعویض کامل مفصل زانو پیش بیاید. این موضوع معمولا به عواملی مانند پیشرفت بیماری، فعالیت‌های بیمار و مراقبتهای پس از جراحی بستگی دارد.
نتیجه‌گیری
جراحی تعویض مفصل نیمه زانو یک راهکار بسیار موثر برای افرادی است که تنها یک بخش از زانوی‌شان آسیب دیده و می‌خواهند ضمن کاهش درد، حرکت طبیعی زانو را دوباره به دست آورند. این روش علاوه بر اینکه ساختار سالم زانو را حفظ می‌کند، دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد و به شما کمک می‌کند سریع‌تر به زندگی روزمره بازگردید. با انتخاب درست و مشاوره دقیق با پزشک متخصص، می‌توانید جراحی تعویض مفصل نیمه زانو را با موفقیت پشت سر گذاشته و کیفیت زندگی‌تان را به شکل چشمگیری بهبود دهید.