اگرچه بسیاری تصور می‌کنند بریس زانوی پرانتزی می‌تواند درمان موثری برای این مشکل باشد، اما واقعیت‌های علمی و تجربی چیز دیگری را نشان می‌دهد. با ما همراه باشید تا در این مقاله به بررسی دقیق نقش بریس در درمان زانوی پرانتزی، به‌ویژه در بزرگسالان، بپردازیم.
آیا بریس برای درمان زانوی پرانتزی مفید است؟
بریس زانو تنها در شرایط خاصی می‌تواند اثر اصلاحی داشته باشد و در بسیاری از موارد، به‌ویژه در افراد بزرگسال، عملا تاثیری در بهبود وضعیت ندارد. پزشکان ارتوپد بر این باورند که بریس زمانی می‌تواند کمک‌کننده باشد که صفحات رشد استخوان هنوز باز و فعال باشند؛ یعنی عمدتا در کودکان و نوجوانان در سنین پیش از بلوغ.
در بزرگسالان، استخوان‌ها رشد خود را کامل کرده‌اند و ساختار اسکلتی تثبیت شده است. اگر پای پرانتزی ناشی از تغییرات در محور داخلی استخوان باشد (یعنی خود استخوان دچار تغییر شکل شده باشد)، استفاده از بریس یا حتی ورزش‌های اصلاحی، تأثیر چندانی نخواهد داشت. در این موارد، تنها راه‌حل موثر، انجام عمل پای پرانتزی است.
شما می توانید برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با دکتر علیرضا میرزاصادقی جراح و متخصص ارتوپد در تهران مشورت کنید.
در ادامه راه های ارتباطی با بهترین جراح پای پرانتزی در تهران را قرار دادیم:
در چه مواردی بریس یا درمان‌های اصلاحی موثرند؟
در گروه خاصی از بیماران، زانوی پرانتزی نه به دلیل تغییر شکل استخوان‌ها، بلکه به علت نحوه قرارگیری استخوان‌ها روی یکدیگر به وجود آمده است. در این موارد که استخوان‌ها به خودی خود صاف هستند اما در امتداد درست قرار نگرفته‌اند، روش‌هایی مانند بریس، تمرینات فیزیوتراپی و اصلاح الگوی حرکتی می‌توانند تا حدی مفید باشند.
همچنین اگر میزان انحراف خفیف باشد و علائمی نظیر درد، محدودیت حرکتی یا فشار روی مفصل وجود نداشته باشد، ممکن است نیاز به اقدام درمانی خاصی نباشد و فقط پایش دوره‌ای کفایت کند.
بیشتر بدانید : تاثیر پای پرانتزی بر قد
استفاده از بریس در کودکان
نکته‌ی جالب توجه اینجاست که اغلب نوزادان و کودکان خردسال در سال‌های ابتدایی زندگی دچار درجاتی از زانوی پرانتزی هستند. این موضوع در بیشتر موارد طبیعی بوده و با گذر زمان و رشد استخوان‌ها به‌تدریج اصلاح می‌شود. بنابراین در سنین پایین، معمولا نیازی به مداخله پزشکی یا استفاده از بریس وجود ندارد مگر آنکه شدت انحراف زیاد و پایدار باشد و یا علائم غیرطبیعی همراه آن مشاهده شود.
چه زمانی برای درمان پای پرانتزی جراحی لازم است؟
زمانی که شدت زانوی پرانتزی بالاست و فرد دچار درد مزمن، اختلال در راه رفتن، یا ساییدگی زودرس مفصل زانو شده باشد، تنها گزینه‌ی موثر برای درمان، جراحی اصلاحی (استئوتومی) خواهد بود. در این روش، محور استخوان‌ها تنظیم می‌شود تا زاویه‌ی طبیعی زانو بازگردد. برخلاف روش‌های غیرجراحی، جراحی نتایج قطعی و دائمی‌تری به همراه دارد.
باور غلط درباره استفاده از بریس در بزرگسالان
یکی از باورهای رایج اما اشتباه، این است که بستن بریس زانو در بزرگسالی می‌تواند باعث اصلاح پای پرانتزی شود. پزشکان متخصص این دیدگاه را به‌شدت رد می‌کنند. چون پس از بسته شدن صفحات رشد استخوان، هیچ ابزار خارجی مانند بریس نمی‌تواند شکل استخوان را تغییر دهد. در واقع، بستن بریس در بزرگسالان فقط باعث احساس محدودیت حرکتی، ناراحتی پوستی، و در مواردی آسیب‌های ثانویه می‌شود؛ بدون آنکه مزیتی درمانی داشته باشد.
انواع انحراف زانوی پرانتزی و تاثیر بریس
یکی از دلایل سردرگمی بیماران، تفاوت انواع زانوی پرانتزی و پاسخ متفاوت به درمان است. در اینجا انواع انحراف و اثربخشی بریس را مرور می‌کنیم:
| نوع انحراف | توضیح | اثربخشی بریس |
|---|---|---|
| درون‌استخوانی | استخوان خود به طور ساختاری کج است | ❌ بی‌اثر |
| وضعیتی (پوسچرال) | استخوان‌ها صاف‌اند اما روی هم کج قرار گرفته‌اند | ✅ در کودکان مفید |
| مربوط به رشد | در دوران نوزادی و خردسالی دیده می‌شود | 🔁 معمولاً بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابد |
| ثانویه به بیماری‌ها | ناشی از راشیتیسم، بلانت، تروما و… | ⚠ بسته به علت اصلی، نیاز به درمان تخصصی |
توصیه نهایی پزشکان درباره بریس زانوی پرانتزی
- در کودکان زیر ۸ سال: در صورت تشخیص صحیح، بریس می‌تواند به عنوان بخشی از درمان استفاده شود.
- 👩🦰 در بزرگسالان: بریس تاثیری در اصلاح زانوی پرانتزی ندارد و نباید به عنوان درمان تلقی شود.
- 🦴 در انحراف‌های ساختاری استخوان: تنها راه درمان، جراحی است.
- ✅ در انحراف‌های وضیعتی یا خفیف: ورزش اصلاحی زیر نظر فیزیوتراپ می‌تواند کمک‌کننده باشد.
بنابراین، توصیه می‌شود برای بررسی دقیق زانوی پرانتزی، صرفا به متخصص ارتوپدی مراجعه کرده و از روش‌های غیرعلمی و غیرتخصصی پرهیز شود.
نتیجه‌گیری
برخلاف تصور عمومی، بریس زانوی پرانتزی در بزرگسالان روشی بی‌تأثیر و حتی گمراه‌کننده است. درمان‌های غیرجراحی از جمله بریس، تنها در سنین پایین‌تر که استخوان‌ها هنوز در حال رشد هستند، ممکن است مفید واقع شوند. در مواردی که انحراف شدید یا ساختاری باشد، تنها جراحی می‌تواند به اصلاح پایدار و مؤثر منجر شود.
در نتیجه اگر فردی بزرگسال با زانوی پرانتزی هستید، اتلاف وقت و هزینه برای استفاده از بریس توصیه نمی‌شود. مشاوره با پزشک ارتوپد و بررسی وضعیت استخوان‌ها، تنها مسیر منطقی برای تصمیم‌گیری درباره درمان است. همچنین، والدینی که کودکشان دچار انحراف خفیف زانوست، باید با آرامش و نظارت مستمر، رشد طبیعی پاها را پیگیری کنند و از خوددرمانی با بریس بدون نظر پزشک بپرهیزند. شما یا عزیزانتان به پای پرانتزی دچار هستید، مشورت با متخصص ارتوپدی و شروع به موقع درمان با بریس می‌تواند گامی موثر در مسیر سلامت و اصلاح این مشکل باشد.