درد زانو از مشکلات رایج اسکلتی عضلانی است که ممکن است شما در هر سنی از نوجوانی تا سالمندی با آن مواجه شوید. این درد ممکن است به دلایل مختلفی اعم از التهاب، آسیب، شرایط زمینه ای و یا حتی چاقی و سایر دلایل بروز پیدا کند. در این مقاله، به طور دقیق به بررسی این عارضه، روش های تشخیصی و درمانی و همچنین راهکارهای پیشگیری از آن می پردازیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا به درک بهتری از این عارضه برسید و پاسخ سوالات خود را بیابید.
درد زانو چیست؟
درد زانو، به سوزش و تیر کشیدن و در حالت کلی احساس ناراحتی در ناحیه مفصل زانو گفته می شود. این مفصل یکی از حیاتی ترین، کاربردی ترین و در عین حال از پیچیده ترین مفاصل بدن است که نه تنها در انجام حرکات ساده مثل بالا و پایین رفتن، راه رفتن و دویدن و نشست و برخاست نقش کلیدی ایفا می کند؛ بلکه وظیفه ی اصلی تحمل وزن کلی بدن را نیز بر عهده دارد.
مفصل زانو از رباط ها، تاندون ها، غضروف و مایع مفصلی و استخوان های مختلفی تشکیل شده است که به صورت هماهنگ باهم، عملکرد پیچیده زانو را بدون فشار و درد ممکن می سازند.
چنان چه فقط یکی از این اجزا، دچار اختلال شود مانند پارگی رباط صلیبی و نازک شدن غضروف و یا تضعیف عضلات اطراف زانو، زانو دیگر نمی تواند مانند گذشته به عملکرد طبیعی خود ادامه دهد. حرکت زانو در این شرایط مختل شده و به مرور درد ظاهر می شود. این درد ممکن است به مرور زمان بیشتر و بیشتر شود و نشانه ای است که باید جدی گرفته شود.
شما می توانید برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با دکتر علیرضا میرزاصادقی جراح و متخصص ارتوپد در تهران مشورت کنید.
در ادامه راه های ارتباطی با بهترین جراح زانو در تهران را قرار دادیم:
علت بروز درد در ناحیه زانو
به دلیل پیچیدگی مفصل و ساختار زانو، درد زانو ممکن است ریشه و علت های بسیار متفاوتی داشته باشد که در ادامه به بررسی دقیق این علل می پردازیم:
- آرتروز (فرسودگی مفصل): در آرتروز زانو، ساییدگی غضروف مفصل، باعث درد و سفتی و کاهش دامنه حرکتی زانو می شود.
- آرتریت روماتوئید یا نقرس: این بیماری، التهاب مفصل ناشی از بیماری‌های خودایمنی یا تجمع اسید اوریک است که با درد شدید همراه است.
- دررفتگی استخوان پاتلا (کشکک زانو): به خارج شدن کشکک زانو از محل خود گفته می شود که باعث بروز درد شدید می گردد.
- آسیب بافت نرم مانند رباط‌ها و پارگی منیسک: آسیب به رباط‌های زانو یا پارگی منیسک نیز یکی از علل ایجاد درد شدید در ناحیه زانو است.
- سندروم باند ایلیوتیبیال: این سندروم معمولا باعث ایجاد درد در بخش بیرونی زانو می شود.
- سندرم پاتلوفمورال (نرمی غضروف کشکک): در این حالت، غضروف زیر کشکک زانو نرم یا ساییده می‌شود و باعث ایجاد درد می گردد.
- درد عصبی یا ناشی از استرس: این نوع درد معمولا در اثر استرس، اضطراب یا اختلالات روانی ایجاد می‌شود.
- انحراف زانو یا اختلالات رشدی در نوجوانان: شرایطی مانند پای پرانتزی یا زانوی ضربدریدر دوره رشد نوجوانان، ممکن است درد زانو را به همراه داشته باشند.
- چاقی و فشار اضافه بر مفصل: فشار وارد شده به مفصل زانو در زمان چاقی، دو چندان می شود و احتمال فرسایش و ساییدگی مفصل زانو را بیشتر می کند.
- استفاده نادرست یا بیش‌ازحد از مفصل زانو: حرکات تکراری، فعالیت‌های سنگین بدون استراحت یا استفاده نادرست از زانو در ورزش و کار می‌تواند منجر به آسیب مفصلی و احساس درد شود.
چگونه درد زانو ایجاد می‌شود؟
درد زانو در بیشتر مواقع به دلایل بالا و همچنین به دلیل آسیب های ناگهانی یا ضعف عضلانی و فشار زیاد ایجاد می شود. شروع این درد ممکن است تدریجی یا ناگهانی باشد و یا با گذر زمان شدت آن بیشتر شود و باعث اختلال در روند زندگی روزمره فرد گردد.
نحوه تشخیص درد زانو
برای تشخیص دقیق درد زانو معمولا از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- معاینه فیزیکی توسط پزشک
- آزمایشات رادیولوژیک ، تصویربرداری مانند عکس ساده (X-ray) و ام آر آی زانو
- آزمایش خون در صورت مشکوک بودن به بیماری‌های التهابی
- بررسی مایع مفصلی در صورت تورم یا علائم عفونت
- آزمایش دامنه حرکت مفصل و قدرت عضلات اطراف
روش های درمان درد زانو
برای درمان درد زانو ابتدا باید علت آن مشخص شود و پس از علت یابی، درمان متناسب با آن توسط پزشک پیشنهاد می گردد.
- استراحت و استفاده از کمپرس سرد
- مصرف داروهای ضدالتهاب و مسکن‌ها با تجویز پزشک
- فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف زانو و اصلاح الگوهای حرکتی
- استفاده از زانوبند و کفش طبی
- تزریق‌های موضعی در صورت درد مزمن (مانند کورتون یا هیالورونیک اسید)
- جراحی در صورت پارگی شدید رباط یا مینیسک، یا در آرتروز پیشرفته
- آرتروسنتز یا حذف مایع مفصلی
- جراحی آرتروسکوپی زانو
پیشگیری از بروز درد زانو
برای پیشگیری از درد زانو و جلوگیری از تشدید آن، رعایت برخی نکات ساده اما مهم می تواند نقش زیادی در سلامت مفاصل ایفا کند. داشتن وزن استاندارد و پرهیز از چاقی، فشار اضافی را از روی زانوها برمی دارد و خطر آسیب را کاهش می دهد. تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ نیز پایداری زانو را افزایش می دهد و از ساییدگی مفصل جلوگیری می کند. پیش از شروع هر نوع فعالیت ورزشی، گرم کردن بدن ضروری است و باید از حرکات ناگهانی یا نادرست خودداری کرد.
انتخاب کفش مناسب با توجه به فرم پا و فعالیت روزانه نیز اهمیت زیادی دارد. با افزایش سن، باید از انجام فعالیت های بدنی سنگین پرهیز کرد و وضعیت نشستن و ایستادن نیز باید اصولی و صحیح باشد. در نهایت، رژیم غذایی سرشار از ویتامین D، کلسیم و منیزیم می تواند به تقویت استخوان ها و مفاصل کمک کند و از بروز یا شدت دردهای زانو جلوگیری کند.
سوالات متداول درباره درد زانو
خیر، بسیاری از دردهای زانو ناشی از آسیب‌های ورزشی، التهاب موقتی، استفاده نادرست از مفصل یا حتی فشار عصبی هستند. تنها بخشی از دردهای زانو به آرتروز مربوط می‌شود.
اگر درد زانو ریشه ی غیر زمینه ای داشته باشد و موقتی باشد، ورزش با اصول صحیح و زیر نظر متخصص انجام شود، می‌تواند در کاهش درد و تقویت عضلات اطراف زانو موثر باشد. اما در صورت وقوع پارگی مینیسک و… ورزش باعث تشدید این درد می شود.
اگر درد زانو همراه با تورم ناگهانی، قرمزی، تب، سفتی مفصل یا ناتوانی در حرکت کردن باشد، لازم است فورا به پزشک مراجعه شود، چون ممکن است نشانه آسیب یا عفونت جدی در محل مفصل زانو باشد.
نتیجه گیری
زانو درد یکی از رایج ترین عوارضی است که هر فرد ممکن است در طول زندگی با آن مواجه شود. گاهی اوقات با برخی از اقدامات پیشگیرانه می توان جلوی بروز این عارضه را گرفت. مراجعه فوری به پزشک در صورت تشدید درد زانو بسیار اهمیت دارد. در صورتی که این عارضه با تشخیص زودهنگام همراه باشد و اقدامات درمانی مناسب، به موقع و توسط یک پزشک مجرب و متخصص صورت گیرد، می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد و باعث بهبود کیفیت و ارتقا زندگی فرد شد.