پارگی منیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌های زانو است که بیشتر در افراد فعال، ورزشکاران یا کسانی که حرکات ناگهانی انجام می‌دهند دیده می‌شود. منیسک نقش مهمی در پایداری و جذب ضربه در مفصل زانو دارد. وقتی این بافت آسیب ببیند، حرکت طبیعی زانو مختل شده و درد و ورم ایجاد می‌شود. تشخیص به موقع و درمان مناسب، از بروز آسیب‌های شدیدتر در مفصل جلوگیری می‌کند و به بازگشت بیمار به فعالیت‌های عادی کمک زیادی می‌کند.
پارگی منیسک زانو چیست؟
منیسک ساختاری غضروفی و نیم‌دایره‌ای شکل است که بین استخوان ران و ساق پا قرار دارد. هر زانو دو منیسک دارد؛ یکی در بخش داخلی و دیگری در بخش خارجی. این بافت باعث می‌شود فشار وزن بدن به شکل یکنواخت بین استخوان‌ها پخش شود و از سایش مفصل جلوگیری شود.
پارگی منیسک ممکن است در اثر چرخش ناگهانی زانو، زمین خوردن یا حرکات ورزشی شدید رخ دهد. شدت پارگی می‌تواند از یک ترک سطحی تا پارگی کامل متفاوت باشد. در برخی افراد، پارگی به مرور زمان و در اثر فرسودگی بافت منیسک ایجاد می‌شود، به‌ویژه در افراد میانسال و سالمند.
شما می توانید برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با دکتر علیرضا میرزاصادقی جراح و متخصص ارتوپد در تهران مشورت کنید.
در ادامه راه های ارتباطی با بهترین جراح زانو در تهران را قرار دادیم:
علائم پارگی منیسک زانو چیست؟
علائم این آسیب بسته به محل و شدت پارگی ممکن است متفاوت باشد. برخی بیماران بلافاصله پس از آسیب متوجه درد می‌شوند، در حالی که در بعضی دیگر علائم به مرور ظاهر می‌شود. مهم‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- احساس درد در قسمت داخلی یا خارجی زانو هنگام حرکت یا خم شدن
- ورم و سفتی زانو چند ساعت پس از آسیب
- احساس قفل شدن یا گیر کردن زانو هنگام حرکت
- کاهش دامنه حرکتی مفصل
- صدا دادن مفصل زانو هنگام خم و راست کردن زانو
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدی برای تشخیص دقیق ضروری است تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
فرم مشاوره با دکتر علیرضا میرزاصادقی
علل ایجاد پارگی منیسک زانو چیست؟
پارگی منیسک می‌تواند در اثر حرکات چرخشی ناگهانی، برخورد مستقیم یا افزایش فشار بر زانو ایجاد شود. این آسیب در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال و اسکی بیشتر دیده می‌شود.
در بزرگسالان، یکی از دلایل شایع پارگی، فرسودگی بافت غضروفی است. با افزایش سن، منیسک خاصیت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و به راحتی دچار پارگی می‌شود. همچنین چاقی و حرکات نادرست در زندگی روزمره مانند بالا رفتن نادرست از پله‌ها نیز از عوامل خطر محسوب می‌شوند.
بیشتر بدانید :: هر آنچه باید درباره درد زانو بدانید !
روش‌های تشخیص پارگی منیسک زانو
پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و از بیمار درباره نوع درد، نحوه بروز آسیب و محدودیت حرکتی سوال می‌پرسد. سپس برای تشخیص دقیق‌تر از روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود.
روش‌های تشخیصی شامل:
- عکس‌برداری ساده: برای بررسی شکستگی استخوان‌ها و تغییرات مفصلی.
- ام آر آی زانو (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی): بهترین روش برای دیدن جزئیات منیسک و تشخیص نوع پارگی.
- آرتروسکوپی زانو : در موارد خاص از دوربین کوچک برای مشاهده مستقیم داخل مفصل استفاده می‌شود.
MRI معمولا روش اصلی برای تشخیص دقیق و برنامه‌ریزی درمان است.
روش‌های درمان پارگی منیسک زانو
انتخاب نوع درمان به شدت پارگی، سن بیمار، میزان درد و سطح فعالیت فرد بستگی دارد. برخی از پارگی‌ها خودبه‌خود ترمیم نمی‌شوند و نیاز به درمان تخصصی دارند.
در جدول زیر انواع روش‌های درمانی و توضیح آن‌ها آورده شده است:
| روش درمان | توضیح | مناسب برای |
|---|---|---|
| درمان محافظه‌کارانه | شامل استراحت، استفاده از یخ، بانداژ و بالا نگه داشتن پا است. در کنار آن از داروهای ضد التهاب استفاده می‌شود. | پارگی‌های خفیف و سطحی |
| فیزیوتراپی | تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف زانو جهت افزایش پایداری و کاهش درد. | بیماران با پارگی جزئی یا در مرحله بهبودی |
| تزریق داخل مفصل | تزریق دارو برای کاهش التهاب و درد. گاهی از پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) استفاده می‌شود. | بیمارانی با التهاب و درد مزمن |
| جراحی آرتروسکوپی | با ایجاد برش کوچک، منیسک آسیب‌دیده ترمیم یا بخشی از آن برداشته می‌شود. | پارگی‌های شدید یا ماندگار |
| پیوند منیسک | در موارد خاص، منیسک جدید از بافت اهداکننده جایگزین می‌شود. | جوانان با آسیب کامل منیسک |
انتخاب روش درمان باید توسط پزشک ارتوپد و بر اساس شرایط خاص هر بیمار انجام شود.
دوران نقاهت بعد از درمان پارگی منیسک
مدت زمان بهبودی بستگی به نوع درمان دارد. در درمان‌های غیرجراحی، بیمار معمولاً طی ۴ تا ۶ هفته بهبود می‌یابد. در جراحی، دوران نقاهت ممکن است تا ۳ ماه یا بیشتر طول بکشد.
در هفته‌های ابتدایی، باید از فشار مستقیم روی زانو خودداری شود. پزشک ممکن است عصا یا زانوبند طبی تجویز کند. پس از مدتی، فیزیوتراپی برای بازیابی حرکت و تقویت عضلات شروع می‌شود.
بازگشت به فعالیت‌های ورزشی یا شغلی باید فقط با نظر پزشک انجام شود تا از پارگی مجدد جلوگیری شود. در برخی بیماران، ترمیم کامل ممکن است تا ۶ ماه زمان ببرد.
آیا پارگی منیسک زانو نیاز به جراحی دارد؟
در همه موارد نیاز به جراحی نیست. بسیاری از پارگی‌ها، به‌ویژه پارگی‌های کوچک یا در بخش‌های با خون‌رسانی مناسب، با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند.
اما اگر درد شدید، قفل شدن زانو یا پارگی بزرگ وجود داشته باشد، جراحی بهترین گزینه است. در جراحی آرتروسکوپی، پزشک از برش‌های کوچک برای ترمیم یا برداشتن بخش آسیب‌دیده منیسک استفاده می‌کند. این روش به دلیل کم‌تهاجمی بودن، دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد و بیمار سریع‌تر به زندگی عادی بازمی‌گردد.
عوارض و خطرات درمان نکردن پارگی منیسک
اگر پارگی منیسک درمان نشود، ممکن است منجر به آسیب دائمی مفصل زانو شود. منیسک آسیب‌دیده نمی‌تواند فشار را به‌درستی توزیع کند و در نتیجه سطح غضروف مفصل به مرور فرسوده می‌شود.
این وضعیت در نهایت باعث بروز آرتروز زودرس، کاهش دامنه حرکتی و درد مزمن می‌شود.
در مواردی که قطعه پاره‌شده منیسک در مفصل گیر کند، زانو ممکن است قفل شود و بیمار نتواند آن را خم یا راست کند. درمان زودهنگام و صحیح بهترین راه برای جلوگیری از این عوارض است.
تفاوت درمان در جوانان و سالمندان
در جوانان، بافت منیسک انعطاف‌پذیرتر است و امکان ترمیم بالاتری دارد، بنابراین معمولاً از روش ترمیمی استفاده می‌شود تا منیسک حفظ شود.
در سالمندان، به‌دلیل کاهش جریان خون و ضعف بافت غضروفی، بیشتر از روش برداشتن بخش آسیب‌دیده استفاده می‌شود.
همچنین در جوانان، بازتوانی سریع‌تر انجام می‌شود اما در سالمندان ممکن است فیزیوتراپی طولانی‌تر باشد تا زانو دوباره قدرت بگیرد.
هزینه درمان پارگی منیسک زانو چقدر است؟
هزینه درمان بستگی به نوع آسیب، روش درمانی و نوع بیمارستان دارد. درمان غیرجراحی معمولاً هزینه کمتری دارد، اما در صورت نیاز به جراحی آرتروسکوپی، هزینه بیشتر می‌شود.
عوامل موثر بر هزینه شامل هزینه پزشک جراح، بیهوشی، تجهیزات بیمارستان و جلسات فیزیوتراپی هستند.
قبل از درمان، بهتر است با پزشک درباره برآورد هزینه‌ها و پوشش بیمه مشورت شود تا تصمیم آگاهانه‌تری گرفته شود.
نتیجه گیری
پارگی منیسک زانو یکی از آسیب‌های رایج مفصل زانو است که با درد، ورم و محدودیت حرکتی همراه است. تشخیص سریع و درمان درست می‌تواند از پیشرفت آسیب جلوگیری کند و بیمار را به زندگی عادی بازگرداند.
انتخاب بین درمان غیرجراحی و جراحی به شدت آسیب و شرایط بیمار بستگی دارد. رعایت مراقبت‌های پس از درمان و انجام تمرینات فیزیوتراپی کلید موفقیت در بهبودی کامل است. اگر دچار درد یا قفل شدن زانو هستید، مراجعه به پزشک متخصص و انجام بررسی‌های لازم بهترین تصمیم برای حفظ سلامت مفصل شماست.